NAC กับการป้องกันภาวะพิษต่อตับจากการใช้ยาพาราเกินขนาด
ยาเม็ดฟู่ละลายเสมหะ NAC นับเป็นหนึ่งในยาที่ถูกกล่าวถึงอย่างมากหลังการระบาดของโรคโควิด-19 เนื่องจากมีส่วนช่วยให้อาการโควิดดีขึ้น อาทิ ช่วยละลายเสมหะ แก้ไอ ลดอาการปอดอักเสบ เสริมภูมิคุ้มกัน นอกจากนี้ อีกสรรพคุณน่าสนใจของ NAC คือ การป้องกันภาวะพิษต่อตับจากการใช้ยาพาราเซตามอลเกินขนาด
พาราเซตามอล หรือ อะเซตามิโนเฟน เป็นยาแก้ปวดลดไข้ที่ใช้กันอย่างแพร่หลาย หาซื้อได้ง่าย และมักมีติดไว้ที่บ้าน เป็นยาที่ค่อนข้างปลอดภัยเมื่อใช้อย่างถูกวิธี อย่างไรก็ตาม การได้รับยาพาราเซตามอลเกินขนาดจะส่งพิษต่อตับ อาจมีอาการคลื่นไส้ อาเจียน ปวดท้องบริเวณด้านขวาบน มีตับโต กดเจ็บ การทำงานของตับผิดปกติ ถ้าตับถูกทำลายมากขึ้น อาจพบอาการของตับวายเฉียบพลัน ได้แก่ ตัวเหลือง ตาเหลือง สับสน ซึม ถ้าไม่ได้รับการรักษาอย่างทันท่วงทีอาจเสียชีวิตได้
รศ. นพ. ปารยะ อาศนะเสน ภาควิชาโสต นาสิก ลาริงซ์วิทยา คณะแพทยศาสตร์ ศิริราชพยาบาล ได้ให้ข้อมูลที่น่าสนใจเกี่ยวกับสรรพคุณของ NAC กับการป้องกันภาวะพิษต่อตับจากการใช้ยาพาราเซตามอลเกินขนาด สรุปได้ว่า ปกติเวลาเรารับประทานยาพาราเซตามอลเข้าไป ส่วนใหญ่ (ร้อยละ 95) จะถูกตับเปลี่ยนเป็นสารที่ไม่มีพิษต่อร่างกาย มีเพียงส่วนน้อย (ร้อยละ 5) จะถูกตับเปลี่ยนเป็นสารที่มีพิษ ซึ่งสารนี้จะไปจับกับโปรตีนและเอนไซม์ในตับ ทำให้เกิดภาวะตับวายได้
ปกติร่างกายมีกลูต้าไธโอน สำหรับกำจัดสารพิษดังกล่าวอยู่แล้ว แต่เมื่อรับประทานพาราเซตามอลในปริมาณที่มากเกิน ปริมาณของ กลูต้าไธโอนในร่างกายจะไม่พอเพียงที่จะกำจัดสารพิษดังกล่าว ทำให้เซลล์ตับทำงานได้ไม่ปกติ และตาย เกิดภาวะตับวาย (liver failure) ได้ การที่เราให้ NAC ในผู้ป่วยที่รับประทานยาพาราเซตามอลเกินขนาด จะไปช่วยเพิ่มสารตั้งต้นของกลูต้าไธโอน (คือ cysteine) ทำให้มีกลูต้าไธโอน ปริมาณมากพอที่จะกำจัดสารพิษดังกล่าว จึงช่วยป้องกันภาวะตับวายที่เกิดจากการรับประทานยาพาราเซตามอลเกินขนาดได้
อย่างไรก็ตาม ควรให้ผู้ป่วยรับประทาน NAC ภายใน 8-10 ชั่วโมง หลังการรับประทานยาพาราเซตามอลเกินขนาด เพื่อป้องกันการเกิดพิษต่อตับ ถ้านานกว่า 8-10 ชั่วโมง การเกิดพิษต่อตับจากยาพาราเซตามอล อาจเป็นชนิดถาวร ในส่วนของขนาดในการใช้ NAC เป็นยาถอนพิษที่เกิดจากการรับประทานพาราเซตามอลเกินขนาด มีข้อแนะนำดังนี้
1. รับประทาน : เริ่มด้วย 140 มก./ กก. ของน้ำหนักตัว ต่อด้วย 70 มก./ กก.ของน้ำหนักตัว ทุก 4 ชั่วโมง อีก 17 ครั้ง (72 ชั่วโมง)
2. ฉีดเข้าหลอดเลือด: เริ่มด้วย 150 มก./ กก. ของน้ำหนักตัว โดยให้เป็นระยะเวลา 15-60 นาที ต่อด้วยให้หยดเข้าหลอดเลือดด้วยอัตรา 12.5 มก./ กก. ของน้ำหนักตัว/ ชั่วโมง เป็นระยะเวลา 4 ชั่วโมง และต่อด้วยให้หยดเข้าหลอดเลือดด้วยอัตรา 6.25 มก./ กก. ของน้ำหนักตัว/ ชั่วโมง เป็นระยะเวลา 16 ชั่วโมง
จะเห็นได้ว่า NAC นับเป็นอีกหนึ่งตัวยาที่มีประโยชน์มาก ๆ ใครที่กำลังมองหา ยาเม็ดฟู่ละลายเสมหะ NAC เพื่อดูแลตัวเอง อยากซื้อติดตู้ยาที่บ้านไว้แต่เลือกไม่ถูก ขอแนะนำ เฟลมเม็กซ์-เอซี โอดี (Flemex-AC OD) เม็ดฟู่ละลายเสมหะ ช่วยลดความเหนียวและข้นของเสมหะ ทำให้ร่างกายกำจัดเสมหะได้ง่ายขึ้น บรรเทาอาการไอและเจ็บคอ ช่วยแก้พิษพาราเซตามอล ช่วยลดการอักเสบในปอด ช่วยให้การทำงานของปอดดีขึ้น ช่วยกำจัดสารพิษและสารอนุมูลอิสระ ช่วยกระตุ้นภูมิคุ้มกัน ต้านเชื้อไวรัส ต้านอนุมูลอิสระ โดยวิธีรับประทานให้ละลายยา 1 เม็ดต่อน้ำ 1 แก้ว แล้วดื่ม
เพื่อความปลอดภัยและประสิทธิภาพสูงสุดในการรักษาอาการเจ็บป่วย ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกร ก่อนใช้ยาเม็ดฟู่ละลายเสมหะ NAC
